Czym właściwie jest stal i skąd bierze się jej tak szerokie zastosowanie? Stopy żelaza, jako najpopularniejsza grupa stopów stosowana przez ludzkość, towarzyszy nam od 2000 roku p.n.e. Stal jest obrobionym plastycznie stopem żelaza z węglem o zawartości węgla do ok. 2%. W stali w stanie stałym występują dwie przemiany fazowe. W połączeniu z zastosowaniem dodatków stopowych możemy kształtować szeroki zakres mikrostruktur, co daje w konsekwencji bardzo duży zakres zmienności własności mechanicznych. Ze względu na skład chemiczny możemy wyróżnić stale: niestopowe (węglowe), stopowe i nierdzewne.
W zależności od przeznaczenia stali rozróżniamy:
- stale konstrukcyjne – niestopowe, niskostopowe o podwyższonej wytrzymałości, sprężynowe, łożyskowe, do nawęglania;
- stale narzędziowe – do pracy na zimno, do pracy na gorąco, szybkotnące;
- stale o szczególnych własnościach – odporne na korozję i utlenianie, o szczególnych własnościach magnetycznych.
W celu uzyskania pożądanych wymiarów i kształtów, a także własności mechanicznych (wytrzymałości i plastyczności) stal poddawana jest obróbce plastycznej: na gorąco (stal walcowana) lub na zimno. Jednym z przykładów przeróbki plastycznej na zimno jest proces ciągnienia. Znajduje zastosowanie tam, gdzie wymagana jest wysoka precyzja przy zachowaniu początkowych walorów mechanicznych materiału (wzrost wytrzymałości kosztem niewielkiego spadku ciągliwości). Stal ciągniona występuje w postaci prętów, kątowników, siatek i płaskowników. Cechuje się gładką powierzchnią nie wymagającą obróbki skrawaniem.
Jak przedstawia się rynek stali w Polsce? Największym producentem stali w naszym kraju jest ArcelorMittal Poland. Należą do niego huty w Krakowie, Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu, Świętochłowicach i Chorzowie. Przedsiębiorstwo zrzeszone w konsorcjum ArcelorMittal zatrudnia 11 tys. pracowników i odpowiada za ok. 70% produkcji stali w Polsce. Innymi producentami są: ISD Huta Częstochowa, Huta Łabędy, czy też Celsa Huta Ostrowiec. Natomiast do liderów jeśli chodzi o dystrybucję zaliczyć można bez wątpienia firmę https://www.koenigstahl.pl/pl/.
Koniunktura w budownictwie, rozwój infrastruktury drogowej, linii kolejowych, tudzież wzrost w branży motoryzacyjnej przekładają się na rynek stali. W roku 2017 odnotowano rekordowy poziom krajowego zużycia stali na poziomie 13,5 mln ton. Jak widać, produkcja krajowa nie pokrywa zapotrzebowania. Mało tego – jesteśmy eksporterem, zwłaszcza wyrobów płaskich – blach. Eksport wzrasta dzięki poprawie koniunktury na rynkach światowych, a także za sprawą wprowadzenia antydumpingowych ceł na płaskie wyroby stalowe m.in. z Chin, Rosji, Brazylii i Ukrainy. Rośnie również import – a to za sprawą ceł wprowadzonych przez Stany Zjednoczone. Wzmożony import dotyczy przede wszystkim wyrobów długich, tj. prętów, szyn, kształtowników i walcówki, które to nie są chronione cłami, co budzi zaniepokojenie wśród naszych stalowników.
Przewiduje się, że rynek stali w Polsce za sprawą rosnącego krajowego zapotrzebowania na ten materiał i sytuacji na rynkach światowych będzie rozwijał się nadal.
